Answerman : ทำไมหนังอนิเมะที่ได้ฉายโรงถึงออกแผ่นช้านัก

Robert ถาม :

จากการที่ หลับตาฝันถึงชื่อเธอ ได้เข้าฉายในโรงภาพยนตร์ทั้งฝั่งอเมริกา กับ แคนาดา ทำให้ผมมีเรื่องถกกับเพื่อนขึ้นมา เพื่อนผมเขาเชื่อมั่นว่าแผ่นของหนังเรื่องนี้จะวางจำหน่ายในช่วงฤดูใบไม้ร่วง (ช่วงเดือน กันยายน – พฤศจิกายน) แต่ผมบอกเขาว่าปัญหาการนำแผ่นกลับไปขายในประเทศที่เป็นปัญหาใหญ่ในญี่ปุ่น (*อ่านรายละเอียดได้ในย่อหน้าถัดไป) พวกเราน่าจะยังไม่เห็นแผ่นของหนังเรื่องนี้จนกว่าทางญี่ปุ่นจะออกแผ่นมาก่อน ซึ่งก็คงเป็นช่วงประมาณปี 2018 ได้กว่าที่เราจะได้เห็นแผ่นหนังเรื่องนี้การที่หนังญี่ปุ่นจากโรงมาฝั่งแผ่นนี้ใช้เวลาเท่าไหร่หรือครับ ? แล้วจะใช้เวลาอีกนานเท่าไหร่กว่าที่แผ่นจะออกขายในฝั่งอเมริกา อย่างเช่น หลับตาฝันถึงชื่อเธอ ที่ทาง Funimation ได้ลิขสิทธิ์มาแล้วด้วยเนี่ย

(กรณีที่ชาวญี่ปุ่นไปซื้อแผ่นประเทศอื่นกลับเข้าประเทศตัวเอง เพราะราคาอาจจะถูกกว่า ปัญหานี้ทำให้หลายประเทศต้องใช้วิธีการวางจำหน่ายล่าช้ากว่าญี่ปุ่น หรือมีฟีเจอร์บางอย่างไว้ป้องกัน แบบการแบ่งโซน หรือแบบในกรณีที่แผ่น Blu-ray กันดั้มภาคต่างๆ ของทาง DEX ที่ไม่สามารถปิดคำบรรยายภาษาไทยได้แม้จะเปิดเสียงพากย์ไทยก็ตาม)

Answerman ตอบ :

ผู้สร้างฝั่งญี่ปุ่นแทบจะไม่เคยให้แผ่นอนิเมะวางขายในต่างประเทศก่อนที่จะขายในญี่ปุ่น ยิ่งเป็นอนิเมะใหม่ๆ ยิ่งแทบเป็นไปไม่ได้เลย และการรอคอยสำหรับผู้ชมนอกประเทศญี่ปุ่นที่อยากได้แผ่นของอนิเมะหนังโรงก็ต้องรอคอยแบบแทบไม่มีสิ้นสุด

สำหรับในญี่ปุ่นแล้วระยะเวลาที่เว้นห่างในการฉายหนังถึงการออกแผนก็ค่อนข้างกระจัดกระจาย แต่โดยส่วนใหญ่แล้วก็มักจะกินเวลานานกว่าในฝั่งอเมริกา อย่าง ปีกแห่งฝัน วันแห่งรัก (The Wind Rises) เว้นวรรคจากการฉายโรงถึง 11 เดือนก่อนจะออกแผ่น, Miss Hokusai เว้นวรรค 6 เดือนครึ่ง, ร้กไร้เสียง ที่กำลังจะออกแผ่นในเดือนหน้า ถ้าคิดเป็นเวลาเว้นวรรคก็ราวๆ 8 เดือน หลังการฉาย ในขณะเดียวกัน One Piece Film Gold กลับใช้เวลาแค่ 5 เดือนหลังหนังฉายในโรงก่อนที่แผ่นจะออกมา

สำหรับตลาดอเมริกา ช่วงเวลาเว้นวรรค ระหว่างที่หนังฉายในโรงแล้วไปออกจำหน่ายในสื่ออื่นๆ ทั้งแผ่น และแบบดิจิตอล (อย่างเช่น iTunes, Amazon ฯลฯ) กินเวลาเพียง 90 วันเท่านั้น และในตอนนี้ในวงการอุตสาหกรรมภาพยนตร์ฮอลลีวูดก็มีแรงกดดันที่จะพยายามร่นช่วงเวลาเว้นวรรคนี้ลงมาให้สั้นลงอีก (ตอนนี้ผู้สร้างภาพยนตร์กำลังต่อสู้กับเจ้าของโรงหนังเกี่ยวกับเรื่องนี้) ซึ่งถ้าคุณคุ้นเคยกับระยะเวลาเว้นวรรคแบบนี้ มันก็ออกจะชวนหงุดหงิดหน่อยที่กว่าจะได้ดูแผ่นต้องใช้เวลารอเกือบปี

(ตามที่ Answerman กล่าวไว้ว่าในปัจจุบันฝั่งอเมริกามีความพยายามลดระยะเวลาเว้นวรรคระห่างการฉายโรงกับการออกแผ่นให้สั้นลงอีก อย่างที่เกิดขึ้นแล้วก็คือ กรณีของ Paramount Pictures ได้เริ่มลดเวลาเหลือ 2 สัปดาห์สำหรับภาพยนตร์ฟอร์มเล็ก ก่อนที่หนังเรื่องนั้นจะให้ซื้อแบบออนไลน์หรือแผ่นตามแต่แนวทางของบริษัท กระนั้นในย่อหน้าก่อนหน้าที่พูดถึงว่ามีการต่อสู้เกิดขึ้น ด้วยเหตุที่ว่าถ้าหนังอยู่ในโรงสั้น หรือมีช่วงเว้นวรรคสั้น คนดูก็จะเลือกรอแผ่นหรือรอดูอยู่ที่บ้าน และเรื่องดังกล่าวจะส่งผลเสียต่อการฉายภาพยนตร์ในประเทศอื่นด้วย ตัวอย่างเช่น ถ้าหนังมีให้ซื้อออนไลน์ในอเมริกาภายใน 2 สัปดาห์ นั่นก็แปลว่าอีกสักสองสามวันก็จะมี ‘แฟนซับ’ของหนังเรื่องนั้นกระจายไปทั่วโลกด้วยเช่นกัน)

แล้วทำไมฝั่งญี่ปุ่นถึงเว้นวรรคได้นานขนาดนั้น ? เพราะฝั่งบริษัทบันเทิงของญี่ปุ่นค่อยๆ ทำงาน ไม่ต้องร้อนรนเหมือนประเทศอื่นแทบจะทั้งโลก ด้วยความที่การเสพของเถื่อนต่ำมากๆ ในญี่ปุ่น ดังนั้นจึงไม่ต้องรีบร้อนที่จะเข็นของขายแผ่นให้ลูกค้า ผลพวงจากการละเมิดลิขสิทธิ์น้อยมากก็ทำให้ญี่ปุ่นมักจะเป็นประเทศสุดท้ายของโลกที่หนังฮอลลีวูดมักจะเข้าฉาย (แบบในตอนนี้หนังเรื่อง Moana, Moonlight และ Passengers เพิ่งจะเข้าโรงที่นั่น) หรืออีกด้านหนึ่ง ด้วยความที่คนญี่ปุ่นซื้อของแท้กันเต็มมือ ก็ทำให้หนังบางเรื่องเลือกฉายที่แรกในญี่ปุ่นพร้อมขนดาราไปเดินพรมแดงครบชุด

แล้วการทำตลาดฝั่งภาพยนตร์อนิเมะก็ใช้แนว “โร้ดโชว์” ออกทัวร์ไปทั่วทุกอำเภอแบบวงดนตรี ซึ่งกิจกรรมการตลาดแบบญี่ปุ่นๆ นี้ ก็ทำให้การฉายหนังในโรงของอนิเมะแต่ละเรื่องกินเวลายาวนานขึ้นไปอีก แล้วถ้าหนังมันปังเปรี้ยงมากๆ ก็จะส่งผลให้หนังเรื่องนี้ยืนโรงได้นานขึ้นหลายเดือน อย่าง หลับตาฝันถึงชื่อเธอ นี่ถ้านับเวลาฉายอยู่ในโรงมาถึงวันนี้ก็ปาเข้าไป แปดเดือน แล้ว

และมันก็ใช่ที่ผู้สร้างภาพยนตร์ชาวญี่ปุ่นค่อนข้างเป็นห่วงกับการที่ชาวญี่ปุ่นจะซื้อแผ่นจากนอกประเทศในราคาที่ถูกกว่าในบ้านเกิด แถมพวกเขาก็ไม่อยากให้ใครทำแบบนั้นมากขึ้นถ้าหนังเรื่องนั้นมันยังลงโรงอยู่ในประเทศตัวเองด้วย มากไปกว่านั้นคนดูชาวญี่ปุ่นถือว่าเป็น “ตลาดภายในประเทศ” เป็นของท้องถิ่น และผู้ชมชาวญี่ปุ่นก็เป็นกลุ่มคนที่ภาคภูมิใจกับผลงานของบ้านเกิดตัวเอง และยอมที่จะทุ่มเงินเพื่อที่จะสนับสนุนผลงานสร้างชื่อแก่ชาติแบบนั้น ผู้สร้างอนิเมะชาวญี่ปุ่นจึงไม่มีทางที่จะดูถูกลูกค้าในบ้านตัวเองด้วยการออกแผ่นนอกประเทศตัวเองก่อน : ถ้าให้เทียบง่ายๆ ก็เหมือนว่า ทีมฟุตบอลท้องถิ่นดันไปขายของพิเศษให้เมืองอื่นก่อนขายให้แฟนบอลเมืองตัวเองอะไรแบบนั้น

เอาเป็นว่าหลังจากที่แผ่นออกขายในประเทศไปแล้ว ก็ต้องรอให้เจ้าของลิขสิทธิ์ไฟเขียวให้ออกแผ่นนอกประเทศได้อีก ซึ่งผู้จัดจำหน่ายที่อยากทำแผ่นลิขสิทธิ์ก็ต้องรอให้ต้นสังกัดอนุมัติ, รวบรวมวัตถุดิบทั้งหมดที่จำเป็นในการทำแผ่น, ถ้าแต้มบุญมากพอก็ไม่ต้องแปลใหม่ แต่ส่วนใหญ่แล้วก็จะมีการทำการแก้คำแปล, แก้เสียงพากย์, รอลุ้นว่าจะได้ของแถมแบบไหนจากต้นสังกัด เพราะไม่รู้ว่าเขาจะอนุญาตให้ทำอะไรบ้าง จากนั้นก็ติดต่อโรงงานผลิตแผ่น เข้าขั้นตอนการจัดทำ ซึ่งขั้นตอนเหล่านี้อาจจะกินเวลาราวสี่เดือนห หรือมากกว่านั้น

ใช่ครับ ภาพยนตร์อนิเมะต้องใช้เวลานานทีเดียวกว่าจะออกแผ่นได้ และถ้าคุณอยากจะลูบคลำแผ่นเรื่อง หลับตาฝันถึงชื่อเธอแล้ว ผมกลัวว่าคุณจะต้องรอกันอีกสักระยะใหญ่เลยล่ะ

เรียบเรียงจาก : Answerman – Why Does It Take So Long For Anime Movies To Come Out On Video?