กฎหมายลิขสิทธิ์ใหม่ตาม ความตกลงหุ้นส่วนเศรษฐกิจภาคพื้นแปซิฟิก มีผลในญี่ปุ่นแล้ว

กฎหมายลิขสิทธิ์ใหม่ตาม ความตกลงหุ้นส่วนเศรษฐกิจภาคพื้นแปซิฟิก (Trans-Pacific Partnership) มีผลในญี่ปุ่นแล้วตั้งแต่วันที่ 31 ธันวาคม ที่ผ่านมา กฎหมายดังกล่าวอนุญาตให้ฟ้องร้องคดีละเมิดลิขสิทธิ์โดยไม่ต้องมีการส่งคำร้องจากเจ้าของสิทธิ์ จากที่ก่อนหน้านี้เจ้าของลิขสิทธิจะต้องยื่นเอกสารว่ามีการละเมิดลิขสิทธิ์ก่อนที่จะมีการดำเนินขั้นตอนใดๆ ทางกฎหมายได้ ซึ่งการปรับแก้กฎหมายนี้เป็นส่วนหนึ่งของความพยายามในการแก้ไขปัญหาการะละเมิดลิขสิทธิ์

การแก้ไขกฎหมายครั้งนี้ยังปรับให้การคุ้มครองลิขสิทธิ์ในสื่อต่างๆ ของญี่ปุ่นเพิ่มขึ้นเป็น 50 จาก 70 ปี จากเดิมที่มีขยายระยะเวลาให้เฉพาะสื่อภาพยนตร์เท่านั้น ซึ่งการปรับเปลี่ยนครั้งนี้เกิดขึ้นเพื่อให้ญี่ปุ่นสามารถแข่งขันกับชาติอื่นๆ ที่ร่วมลงนามในความตกลงหุ้นส่วนเศรษฐกิจภาคพื้นแปซิฟิก

แม้ว่าการเปลี่ยนแปลงครั้งนี้อาจจะดูรุนแรงสำหรับแฟนการ์ตูน แต่อาจารย์อาคามัทสึ เคน ผู้เขียนมังงะเรื่อง Negima กับ UQ HOlder! ได้ให้ความเห็นผ่านทวิตเตอร์ของตนเองว่า กฎหมายดังกล่าวจะไม่ได้กระทบการทำงานของงาน Comiket เท่าใดนัก ‘งานโดจินชิในงาน Comiket ได้รับการละเว้นจากรัฐบาลกับผู้ที่เกี่ยวข้อง ถ้าจะมีการฟ้องร้องผู้สร้างโดจินชิ ทางเจ้าของบริษัทยังต้องทำการยื่นเอกสารฟ้องร้องเสียก่อน ดังนั้นคุณ ยังสามารถทำอะไรแบบไหนได้เช่นเดิมครับ (แต่ถ้าเจ้าของลิขสิทธิ์บอกว่าไม่โอเค มันก็คือไม่โอเคนะครับ)’

อาจารย์อาคามัทสึ ยังพูดถึงเกี่ยวกับกรณีของโดจินชิจากเรื่อง SSSS.Gridman ที่ทางเจ้าของลิขสิทธิ์ได้แจ้งให้ร้าน Melonbooks (ร้านขายโดจินชิชื่อดังในญี่ปุ่น) ทำการถอนสต็อคโดจินชิจากเรื่อง SSSS.Gridman ออก แต่ยังอนุญาตให้ขายโดจินชิได้ตามงานขายโดจินชิอยู่ ‘มันโอเคที่จะให้ขายตามงาน COmiket แต่พวกเขาไม่อนุญาตให้ขายตามหน้าร้านต่างๆ พวกเขา (เจ้าของลิขสิทธิ์) ยังรับได้กับการขายแค่ในงานไม่กี่วัน (อย่างาน Comiket) แต่พวกเขาเชื่อว่าการขายแบบไม่จำกัดเวลาตามร้านค้าต่างๆ ที่ก่อให้เกิดปัญหา ดังนั้นพวกคุณก็ควรทำตามคำขอของเขาครับ (จริงๆ แล้วงานโดจินชิที่ใช้สิทธิ์ Doujin Mark ก็ปฏิบัติตามแนวทางนี้ครับ)’

ก่อนหน้านี้อนิเมะเรื่อง SSSS.Gridman ได้โพสท์แนวทางการเขียนโดจินชิไว้เมื่อเดือนพฤศจิกายน 2018 โดยระบุว่า ‘โดจินชิใดๆ ที่กระทำการเกินกว่ากิจกรรมของแฟนๆ อาทิ การผลิตและจัดจำหน่ายสินค้าในเชิงพาณิชย์ อาจจะถูกระงับการขายได้’

และก่อนหน้านี้อาจารย์เคน อาคามัทสึ เคยออกมาพูดเกี่ยวกับ ความตกลงหุ้นส่วนเศรษฐกิจภาคพื้นแปซิฟิก ที่จะเกิดการเปลี่ยนแปลงด้านกฎหมายลิขสิทธิ์ในประเทศญี่ปุ่นว่าอาจจะทำให้เกิดผลกระทบต่อ วัฒนธรรมโอทาคุ และเพื่อที่จะรักษาพื้นที่สำหรับแฟนการ์ตูนหลังจากที่ความตกลงหุ้นส่วนเศรษฐกิจภาคพื้นแปซิฟิกได้รับการอนุมัติ อาจารย์อาคามัทสึ จึงได้ริเริ่มและสนับสนุน Doujin Mark เพื่อการใช้สิทธิ์ในลักษณะใกล้เคียง Creative Commons ในอเมริกา ที่ทำให้เจ้าของผลงานสามารถแสดงเจตจำนงค์ว่าสามารถให้แฟนๆ สร้างงานโดจินชิเพื่อขายตามงานขายแบบจำกัดเวลาอย่างาน Comiket เป็นอาทิ

Source: Agency for Cultural Affairs (Government of Japan) Official website and Ken Akamatsu‘s Twitter accountvia Hachima Kikō